پورتفو یا سبد سهام چیست؟

پورتفو یا سبد سهام چیست؟

پورتفو یا سبد سهام یا همان پرتفو، به گروه دارایی هایِ تحت مدیریت شخص گفته می شود. برای تشکیل یک سبد نکات زیادی وجود دارد که باید در نظر گرفت و به درستی به کار بست تا سوددهی سبد تضمین شده و ریسک های سیستماتیک به مراتب کاهش پیدا کند. سبدها نیز همچون سهام ها، انواع متفاوتی دارند که باید مطابق با نوع شخصیت و تصمیماتمان آنها را انتخاب کنیم.

پورتفو یا سبد سهام چیست؟ (کاربرد، مزایا، و … )

سرمایه گذاری و معامله در بازارهای مالی، امری است که لازمه اساسی آن یادگیری اصول مدیریت سرمایه و داشتن استراتژی های مالی درست است. صِرف خرید و فروش در این بازارها، بدون هیچ تحلیل منطقی و استراتژی درستی، تنها خرید و فروش از روی شانس و اقبال است. هر چقدر هم که از اقبال خوبی برخوردار باشید، دیری نمی پاید که سرمایه ای را که حاصل یک عمر رنج و زحمت تان هست، بر باد دهید. امروز می خواهیم از پورتفو یا سبد سهام و چارچوب های آن با شما صحبت کنیم، تا هم با این مفهوم بهتر آشنا شوید و هم اینکه بدانید چطور آن را تشکیل داده و مدیریت کنید، پس با ما همراه باشید.

منابع دیگر می‌گویند

پرتفوی یا سبد دارایی ها به گروهی از دارایی های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت و اوراق قرضه و معادل‌های پول نقد نظیر سپرده های بانکی، همچنین سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک و صندوق های قابل معامله گفته می‌شود. پـرتفوی به صورت مستقیم توسط سرمایه گذاران نگه‌داری شده و یا به وسیله حرفه‌ای‌های عرصه مالی مدیریت می‌شود.

سبد سهام چیست؟

پورتفو یا سبد سهام (Portfolio)، به گروه دارایی هایی (assets) گفته می شود که توسط یک معامله گر یا سرمایه گذار نگهداری می شوند. این دارایی ها می توانند شامل سهام، اوراق بهادار، کالاها، مشتقات و سایر چیزها باشند. به طور معمول سبد سهام (پرتفو)، بازتابی از ریسک پذیری و استراتژی های سرمایه گذاریِ صاحب آن است که این دو، اجزای کلیدی تشکیل یک سبد به شمار می روند.

مثلاً شخصی که به دنبال سرمایه گذاری بلند مدت با ریسک کم است، بدنبال گزینه های کم ریسک تری چون سهام های معتبر یا صندوق های با درآمد ثابت می رود، در صورتی که معامله گری که به طور روزانه معامله کرده و نوسان گیری می کند، گزینه هایی با نوسانات و ریسک بالا را انتخاب می کند.

پرتفوی لحظه ای چیست و چه کاربردی دارد؟

پرتفوی لحظه ای یکی از ویژگی های عالی ایست که در پلتفرم های آنلاینِ معاملاتی که کارگزاری ها در اختیار کاربران قرار می دهند، وجود دارد. پس از ورود به حساب کاربری شخصی تان یا همان سامانه آنلاین معاملاتی، بخشی وجود دارد به نام پرتفوی لحظه ایِ پیشرفته که با کلیک بر روی آن، می توانید از امکانات آن بهره مند شوید.

همانطور که از اسمش نیز مشخص است، این پرتفو به صورت آنلاین و لحظه ای، شرایط سهام ها و دارایی های تحت مدیریت شما را نشان می دهد. همچنین می توانید میزان سود و زیان های لحظه ای سهام های خود را در آنجا ببینید. زیرا تاثیر نوسانات بازار و تغییرات قیمت سهام و همچنین درصدهای سود و زیان را به صورت لحظه ای به شما نشان می دهد و ابزاری بسیار کاربردی و عالی است. با استفاده از آن می توانید وضعیت سهام خود را به صورت لحظه ای و آنلاین تحلیل کرده و تصمیم به خرید، فروش  یا حفظ سهام مورد نظرتان بگیرید.

عوامل موثر بر تشکیل سبد سهام

عوامل زیادی در تشکیل یک سبد سهام بهینه موثرند که حتماً باید آنها را در نظر گرفت، از جمله:

• تحمل ریسک در تشکیل سبد: بازارهای مالی همانطور که قبلاً هم بارها و بارها اشاره کردیم، بازارهای بسیار ریسک پذیر هستند که می توانند سودهای خوبی به شما داده و یا برعکس، سرمایه شما را یک شبه از بین ببرند. یکی از فاکتورهای مهمی که در تشکیل سبد سهامِ شخصی خودتان باید به آن دقت کنید، تحمل شما در برابر ریسک های موجود در این بازار است.این مسئله مهمترین و اصلی ترین فاکتوری است که همیشه باید مد نظر قرار دهید. این تحمل از دو منظر اقتصادی و روانی باید مورد بررسی قرار گیرد. یعنی اینکه بسنجید که توانایی مالی و اقتصادی شما برای تحمل ریسک چقدر است و تا چه حد می توانید از پس ریسک های مالی برآیید. آیا این پولی که برای سرمایه گذاری اختصاص داده اید کل سرمایه زندگی شماست یا بخش کوچکی از حقوق ماهیانه تان است و اگر از دست برود، مشکلی از لحاظ اقتصادی برای شما ایجاد می کند یا می توانید آن را به سادگی جایگزین کنید. همینطور از لحاظ روانی ببینید که با از دست دادن مبلغ سرمایه گذاری تا چه حد تحت فشار احساسی قرار خواهید گرفت و آیا آن میزان برای شخصِ شما قابل پذیرش است یا خیر.

• زمان و سبد سهام: یکی دیگر از فاکتورهای مهمی که در زمان سرمایه گذاری و چیدن دارایی های سبد سهام تان باید حتماً به آن دقت داشته باشید، فاکتور مهم زمان است. بسیار مهم است که شما چه سنی دارید، برای چه هدفی سرمایه گذاری می کنید و زمان تقریبی رسیدن شما به آن هدف چه زمانی است یا اینکه چه زمانی به سود سرمایه خود نیاز دارید. مثلاً ممکن است شما قصد کسب درآمدهای ثابت سالانه از سرمایه گذاری خود داشته باشید تا بتوانید سالانه برای بهبود شرایط زندگی خود تلاش کنید. در این صورت به سراغ سهام هایی بروید که سر سال به شما مبالغ مشخصی پرداخت میکنند. شاید بازنشسته باشید و بخواهید سرمایه یک عمر تلاش شما، ارزشش در طول زمان حفظ شود تا بتوانید در دوران پیری زندگی راحتی داشته باشید. یا شاید هم در سن جوانی هستید و وقت کافی داشته و هدف های بلند پروازانه ای برای مثلاً خرید ملکی گران در 10 سال آیند در سر دارید. برای همه این موارد که فاکتور زمان حرف اول را در آن میزند، باید برنامه ریزی زمانی لازم را کرده و سبد خود را بر حسب سهام هایی بر همین پایه بچینید تا بتوانید بهترین بازده مورد انتظارتان را بگیرید. پس انتخاب گزینه های سرمایه گذاری کوتاه مدت، میان مدت و یا بلند مدت کاملاً به شخص شما مربوط است.

چگونه سبد سهام خود را تشکیل دهیم؟

وقتی می خواهید یک پرتفو برای خود تشکیل دهید، اولین چیزی که باید مد نظر قرار دهید، این است که:

• می خواهید پول خود را روی کدام کلاس های دارایی سرمایه گذاری کنید و چند درصد از پرتفوی خود را به هر کدام از این دارایی ها تخصیص دهید. در نظر گرفتن اینکه بازدهی این دارایی نسبت به ضررشان چقدر است نیز بسیار اهمیت دارد.
• عامل بعدی مهم، توجه به توانایی ریسک پذیری شخصی شماست. که این توانایی دو حیطه مهم را شامل میشود:

1. توانایی اقتصادی و مالی
2. توانایی عاطفی و روانی

انعطاف پذیری مالی در کنترل ریسک بسیار مهم است.

برای مثال، شخصی وجود دارد که برای دوران بازنشستگی خود برنامه ریزی می کند. او می داند ظرف 5 سال آینده بازنشسته است و هدفش چیزی حدود 100 میلیون در آمد است. این شخص با خود در نظر میگیرد که اگر فقط 70 درصد از این میزان را هم در بیاورد خوب است و چون از کار خوشش می آید و قصد دارد چند سالی اضافه تر کار کند، زیاد نگران بحران های مالی نیست، پس وارد سرمایه گذاری هایی با ریسک بالاتر می شود.

در مقابل، شخصی را داریم که 2 سال تا بازنشستگی اش زمان دارد و می خواهد ارزش سرمایه اش را حفظ کرده و سود از آن کسب کند. این را هم می داند که اگر سرمایه از دست برود، با مشکلات جسمی ای که دارد، دیگر نمی تواند سرکار برود و این حجم از شکست مالی را هضم کند، در نتیجه به سراغ سرمایه گذاری کم ریسک تری می رود.

در واقع این دو مثال انعطاف پذیری ریسکی این دو شخص را اثبات می کند.

• فاکتور بعدی مهم، زمان است که آن را نیز به تفصیل شرح داده ایم. با توجه به زمانی که برای بازدهی سبد خود در نظر گرفته ایم دست چینش سبد سهام خود می زنیم.
• مشخص کنید که به چه مقدار پول نیاز دارید و اساساً آن را برای چه چیزی نیاز دارید؟ بر اساس نوع هدف و مقدار آن می توانید تصمیم بگیرید که به سراغ سرمایه گذاری های کوتاه مدت، میان مدت یا بلند مدت بروید و اینکه آیا خیلی محافظه کارانه قدم بردارید یا برای مدتی طولانی تر به سمت یک سرمایه گذاری تهاجمی تر بروید. به امید اینکه سود بیشتری را در زمان کوتاه تر بدست آورید.
• سراغ سهم هایی بروید که ریسک به ریواردشان پایین تر است. یعنی تخمین شما به گونه ایست که میزان سوددهی این سهم از میزان ضرر آن به مراتب بالاتر است و پذیرش این میزان ریسک برایتان قابل قبول و منطقی تر است.
• همیشه مبلغی نقد را برای فرصت های طلایی و چالش های غیر قابل انتظار بازار اختصاص دهید. هر چقدر هم که شما معامله گر خوبی باشید و تحلیل هایتان درست باشد، اتفاقات غیر منتظره و گاهاً نوسانات شدیدی در بازار پیش می آید که یا سبد شما را دچار بحران می کند یا موقعیت های خیلی خوبی جهت سرمایه گذاری جلوی پای شما می گذارد. حال اگر مبلغی برای شارژ اضافه و مجدد حساب خود نداشته باشید یا فرصت ها را به سادگی از دست می دهید و یا اینکه در بحران های پیش آمده دچار ضررهای هنگفت شده و دارایی خود را از دست میدهید.

با رعایت تمامی نکات گفته شده و اجرای آنها، موفق می شوید یک سبد سهام عالی، با سوددهی بالا و قابل قبول و ریسک کمتر از لحاظ سیستماتیک بچینید.

انواع سبد سهام از نظر ریسک

سبدهای سهام بر اساس نوع دارایی هایی که به آنها تخصیص داده می شود، انواع متعددی دارند. انتخاب این سبدها ارتباط مستقیمی به قدرت ریسک پذیری شخص و استراتژی ها معاملاتی او دارد، زیرا هر کدام از آنها از لحاظ میزان ریسک و بازده سرمایه گذاری با هم متفاوتند. با هم چند مورد از آنها را بررسی می کنیم:

• سبد سهام مستعد رشد

سبد سهام مستعد رشد (Growth Portfolio)، نوعی از سبد است که هدف اصلیِ تشکیل آن افزایش سرمایه است. این سبد از سهام های متنوعی تشکیل شده که یا سودی را به طور دوره ای به فرد نمی دهند یا میزان آن بسیار ناچیز است. در عوض نوید افزایش سرمایه بالاتری را به فرد می دهند و به همان نسبت هم ریسک بالاتری دارند.

• سبد سهام درآمدی

سبد سهام درآمدی (Income Portfolio) نوعی دیگر از سبدهای کم ریسکی است که تمرکزشان بجای رشد چشمگیر سرمایه، روی کسب درآمد (به طور سالانه) است. برای این منظور شرکت هایی انتخاب می شوند که سهام های آنها، پایداری بالایی داشته و بعید به نظر می رسد ارزش آنها افت کند. این شرکت ها به طور منظم سودهای خوب و منطقی ای را به سرمایه گذاران خود پرداخت می کنند.

• سبد سهام محافظه کارانه

یک سبد سهام محافظه کارانه (Conservative Portfolio)، مدلی از سبد است که درصد بالایی از کل سبد به سهام هایی با ریسک پایین، مثل صندوق های درآمد ثابت، اختصاص داده شده است. هدف اصلی این نوع سبد، روی رشد و اصل حفظ ارزش پولی متمرکز شده است.

انواع سهام

انواع گوناگونی از سهام در بازارهای مالی وجود دارند که بر اساس نوسانات قیمتی، بازده های سرمایه گذاری و همینطور ریسک دسته بندی می شوند. برای انتخاب هر کدام از آنها باید تیپ شخصیتی خود را از لحاظ ریسک پذیری و همینطور انتظارات خود را از لحاظ بازدهی دارایی مد نظر داشته و سپس تصمیم به انتخاب آنها بگیرید. این سهام ها عبارتند از:

• سهام مستعد رشد: سهام مستعد رشد (Growth Stocks)، سهام شرکت هایی هستند که اکثراً تا به امروز عملکرد خوبی داشته اند. این دسته از سهام نسبت به متوسط بازار رشد قابل توجه و بیشتری دارند. ریسک آنها هم به نسبت بالاست، اما اکثراً سودهای خوبی را نصیب سرمایه گذاران شان می کنند.
• سهام درآمدی: سهام درآمدی (Income Stock)، سهام هایی هستند که به طور منظم و مستمر به سرمایه گذاران خود سود می رسانند. این سهام ها رشد محدودتری داشته و بیشتر آنها از نوسانات کمتری برخوردارند.
• سهام چرخه ای: سهام چرخه ای (Cyclical Stocks)، دسته ای از سهام هستند که عملکرد آنها ارتباط مستقیمی با چرخه های اقتصادی، توسعه و رکود آنها دارد. این سهام ها تا حدی جز دسته سهام های ریسک پذیر محسوب می شوند، زیرا در دوران های خوب اقتصادی، عملکرد خوبی داشته و در دوران رکود، آنها نیز دچار رکودهای دوره ای می شوند. اگر در زمان مناسب روی این سهام ها سرمایه گذاری شود، سودهای خوب و بهینه ای را به سرمایه گذاران خود می رساند. برخی از این شرکت ها برای مثال شرکت های هواپیمایی یا بانک ها هستند.
• سهام سوداگرانه: سهام سوداگرانه (Speculative Stocks)، سهام هایی هستند که به شرکت های تازه تاسیس اختصاص دارند. ریسک این دسته سهام ها بسیار بالاست، زیرا آینده شرکت را نمی توان به درستی تحلیل و پیش بینی کرد و سرمایه گذاری ما به نوعی بر حدس و گمان پایه ریزی شده است. این شرکت ها اگر موفق شوند، سوددهی بسیار بالایی را برای سرمایه گذاران خواهند داشت.

نکات مربوط به تشکیل سبد سهام

برای اینکه بهترین سبد سهام را تشکیل داده و سبد خود را به سبدی پر بازده تبدیل کنید، باید یک سری ریزه کاری ها و فوت و فن خاص کار را خوب بلد بوده و حتماً به کار ببندید تا نتایج عالی بگیرید. از جمله آنها:

• هیچگاه تک سهم نباشید و همیشه سبد خود را متنوع سازی کنید. این اصل، ساده ترین و مهمترین اصل برای تشکیل سبد سهام است. ضرب المثلی اقتصادی می گوید: “هیچگاه همه تخم مرغ های خود را در یک سبد قرار نده.” این به این معنی است که حتماً از تنوع سهام ها و انواع صنایع پر بازده در پرتفوی خود استفاده کنید تا ریسک سرمایه گذاری برای شما پایین تر آمده و سوددهی سبد نیز بهتر شود. این امر موجب می شود تا تاثیر و عملکرد منفی بعضی سهم ها توسط عملکرد مثبت دیگر سهم های سبد خنثی شده و یا تعدیل گردند.
• حواستان به اخبار و حوادث بین المللی باشد، مخصوصاً در حیطه آن سهام هایی که در پرتفوی خود دارید. بسیاری از آنها تحت تاثیر قیمت ها و بازارهای بین الملل هستند. مثل بازار طلا جهانی یا مس و غیره.
• اگر خودتان بدون واسطه در بورس سرمایه گذاری می کنید، حتماً باید شاخص و دیگر فاکتورها را در نظر بگیرید. این امر هم در زمان تشکیل سبد ضروری است هم بعد از آن برای مدیریت پرتفو بسیار به کار می آید. در کل اینکه باید مدام در جریان تغییرات بازار و قیمت ها قرار داشته باشید.
• نه تعداد خیلی زیادی سهام در سبد خود قرار دهید که نتوانید از پس کنترل درست همه آنها بر آیید، نه تعداد خیلی کم که ریسک سرمایه گذاری تان بالا رود. مثلاً حداقل تا 5 سهام و حداکثر تا 15 سهام سبدی متعادل را برای شما تشکیل خواهد داد.
• تعصب خاصی نسبت به یک سهم نداشته باشید. اگر در گذشته چندین بار سودهای خوبی از یک سهام خاص گرفته اید، هیچ تضمینی وجود ندارد که این سود ها همیشه به شما برسد و تکرار شود.
• برای انتخاب یک سهام خوب، تمام فاکتورهای تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال را در کنار هم به کار ببندید.

فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی

برای اینکه به راحتی بتوانید به بازار بورس وارد شده و سرمایه گذاری و معاملات خود را شروع کنید و همچنین برای اینکه بیشتر با مفهوم سبد یا پرتفوی سهام آشنا شده و نحوه دریافت کد بورسی، کار با پلتفرم های آنلاینِ کارگزاری ها، تحلیل اطلاعات سایت بورس و اوراق بهادار تهران، تابلو خوانی و استفاده از فرصت های بهینه بازار، عرضه های اولیه، سود مجامع و افزایش سرمایه را نیز بهتر و بیشتر یاد بگیرید، به شما پیشنهاد می کنیم که حتماً فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی آن را نگاه کنید تا این مفاهیم کاملاً برای شما مفهوم باشد.

تمام نکاتی که در این مقاله در رابطه با سبد سهام و تشکیل آن برای شما شرح دادیم، نکات اصولی و پرکاربردی هستند که نه تنها در بازار بورس و اوراق بهادار ایران، بلکه در تمام بازارهای مالی جهانی کاربرد داشته و ساختار اصلی آنها یکسان است. پس حتماً این نکات را به کار ببندید تا سبدی بهینه و سودده داشته باشید.